Taş hastalıkları

Taş hastalıkları, idrar yollarında (böbrek, üreter, mesane, üretra) mineral ve tuzların birikerek sert yapılar oluşturmasıdır. En sık böbreklerde görülür. 

Kimlerde daha sık görülür?

• Yeterince su içmeyenler
• Aşırı tuzlu ve protein ağırlıklı beslenenler
• Sıcak iklimde yaşayanlar 
• Ailesinde taş hastalığı öyküsü olanlar
• Metabolik hastalığı olanlar (gut, hiperkalsiüri vb.)
   

Belirtiler nelerdir?

• Ani başlayan, bel veya yan bölgede şiddetli ağrı (renal kolik) 
• İdrarda kan
• Sık idrara çıkma, yanma hissi
• Bulantı, kusma
• İdrar yapamama (tam tıkanıklık durumunda

Nasıl tanı konulur?

• Ultrasonografi (USG): İlk basamak görüntüleme.
• Tomografi: Taşın yerini, boyutunu ve sertliğini en net gösteren yöntem.
• İdrar ve kan testleri: Taş oluşum riskini ve böbrek fonksiyonlarını değerlendirir.
   

Tedavi yöntemleri

Taş tedavisi taşın boyutu, yeri ve sertliğine göre planlanır:

• Küçük taşlar (<5 mm): Bol su içme, ilaç tedavisi ile kendiliğinden düşebilir.
• Orta boy taşlar (5–10 mm): İlaç tedavisi + ESWL (şok dalga ile kırma) uygulanabilir.
• Büyük veya düşmeyen taşlar:
   
  • URS (Üreteroskopi): Endoskopla girilerek taşın çıkarılması/kırılması
     
  • PNL (Perkütan Nefrolitotomi): Sırt bölgesinden küçük kesi ile böbreğe girilerek taşın çıkarılması
     
  • RIRS (Retrograd İntrarenal Cerrahi): Esnek endoskop ile böbreğe ulaşılarak lazerle taş kırma

 Taşın tekrarının önlenmesi

• Günlük en az 2–2.5 litre su tüketin
• Tuz ve aşırı hayvansal proteinden kaçının
• Bol sebze ve lifli gıdalar tüketin

Taş hastalığı %50 hastada tekrar edebilir. Rutin Üroloji kontrolü önerilmektedir.